അമേരിക്കയിലെ മിസ്സൗറിയിലുള്ള സെന്റ് ലൂയിസ് നഗരത്തിൽ, മിസിസിപ്പി നദിക്കരയിൽ വെള്ളി നിറത്തിൽ വെട്ടിത്തിളങ്ങുന്ന ഒരു പടുകൂറ്റൻ കവാടം കാണാം. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ കമാനമായ 'ഗേറ്റ്വേ ആർച്ച്'. ഇത് കേവലം ഒരു നിർമ്മിതിയല്ല, മറിച്ച് അമേരിക്കയുടെ പടിഞ്ഞാറൻ ഭാഗത്തേക്കുള്ള കുടിയേറ്റത്തിന്റെയും വികസനത്തിന്റെയും പ്രതീകമാണ്.(The Gateway Arch in St. Louis, Missouri, is more than just a monument )
ചരിത്രത്തിൻ്റെ തുടക്കം
1930-കളിൽ ലൂഥർ ഇലി സ്മിത്ത് എന്ന അഭിഭാഷകനാണ് ഇത്തരമൊരു സ്മാരകം പണിയണം എന്ന ആശയം ആദ്യമായി മുന്നോട്ടുവെച്ചത്. അമേരിക്കയുടെ പടിഞ്ഞാറൻ ദിശയിലുള്ള വളർച്ചയെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന ഒന്നായിരിക്കണം ഇതെന്നായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാഴ്ചപ്പാട്. തോമസ് ജെഫേഴ്സൺ എന്ന പ്രസിഡന്റിന്റെ ദീർഘവീക്ഷണവും ഇതിന് പിന്നിലുണ്ട്. അങ്ങനെ ഇതിനെ 'ജെഫേഴ്സൺ നാഷണൽ എക്സ്പാൻഷൻ മെമ്മോറിയൽ' എന്ന് വിളിക്കാൻ തുടങ്ങി.
വിസ്മയിപ്പിക്കുന്ന ഡിസൈൻ
1947-ൽ ഈ സ്മാരകത്തിന്റെ ഡിസൈൻ തിരഞ്ഞെടുക്കാൻ ഒരു മത്സരം നടന്നു. 172-ഓളം മികച്ച ഡിസൈനുകളെ പിന്തള്ളിക്കൊണ്ട് ഫിന്നിഷ്-അമേരിക്കൻ ആർക്കിടെക്റ്റായ ഈറോ സാരിനെൻ അവതരിപ്പിച്ച ഡിസൈൻ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. ഒരു വശത്തുനിന്ന് നോക്കിയാൽ താഴേക്ക് തൂങ്ങിക്കിടക്കുന്ന ഒരു ചങ്ങലയുടെ ആകൃതി തിരിച്ചിട്ടതുപോലെ തോന്നിക്കുന്ന രീതിയിലായിരുന്നു ഇതിന്റെ ഘടന. നിർഭാഗ്യവശാൽ, 1963-ൽ നിർമ്മാണം തുടങ്ങുന്നതിന് മുമ്പ് തന്നെ ഈറോ സാരിനെൻ അന്തരിച്ചു. തന്റെ സ്വപ്ന പദ്ധതി പൂർത്തിയാകുന്നത് കാണാൻ അദ്ദേഹത്തിന് സാധിച്ചില്ല.
വെല്ലുവിളികൾ നിറഞ്ഞ നിർമ്മാണം
1963 ഫെബ്രുവരിയിലാണ് ഇതിന്റെ നിർമ്മാണം ആരംഭിച്ചത്. രണ്ട് കാലുകൾ പോലെ ആർച്ചിന്റെ രണ്ട് വശങ്ങൾ പ്രത്യേകമായി നിർമ്മിച്ച് വായുവിൽ വെച്ച് മുകൾഭാഗം കൂട്ടിയോജിപ്പിക്കുക എന്നതായിരുന്നു ഏറ്റവും വലിയ വെല്ലുവിളി. ഉയരം 630 അടി (ഏകദേശം 192 മീറ്റർ) ആണ്. താഴെ രണ്ട് കാലുകൾ തമ്മിലുള്ള അകലവും 630 അടി തന്നെയാണ്.
സ്റ്റീലും കോൺക്രീറ്റും ഉപയോഗിച്ചാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. പുറംഭാഗം സ്റ്റെയിൻലെസ് സ്റ്റീൽ പാളികൾ കൊണ്ട് പൊതിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. 1965 ഒക്ടോബർ 28-ന് ഇതിന്റെ അവസാന ഭാഗം വെച്ച് നിർമ്മാണം പൂർത്തിയാക്കി. ഏകദേശം 13 ദശലക്ഷം ഡോളറായിരുന്നു അക്കാലത്തെ നിർമ്മാണ ചിലവ്.
ആർച്ചിനുള്ളിലെ യാത്ര
ഗേറ്റ്വേ ആർച്ചിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ പ്രത്യേകത ഇതിന്റെ മുകൾഭാഗത്തുള്ള നിരീക്ഷണ കേന്ദ്രമാണ്. ഇത്രയും ഉയരത്തിലുള്ള ഒരു കമാനത്തിനുള്ളിലൂടെ മുകളിലേക്ക് പോകാൻ പ്രത്യേക തരം 'ട്രാം' സംവിധാനം ഒരുക്കിയിട്ടുണ്ട്. 16 ജനലുകളിലൂടെ നഗരത്തിന്റെ മനോഹരമായ കാഴ്ചയും മിസിസിപ്പി നദിയും സഞ്ചാരികൾക്ക് കാണാൻ സാധിക്കും. ഏകദേശം 30 മൈൽ അകലെയുള്ള കാഴ്ചകൾ വരെ തെളിഞ്ഞ കാലാവസ്ഥയിൽ ഇവിടെ നിന്ന് ദൃശ്യമാകും.
ഇന്ന് ഗേറ്റ്വേ ആർച്ച് ഒരു ദേശീയ പാർക്കിന്റെ ഭാഗമാണ്. ഓരോ വർഷവും ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകളാണ് ഈ അത്ഭുത നിർമ്മിതി കാണാൻ എത്തുന്നത്. അമേരിക്കൻ ചരിത്രത്തിലെ ഒരു പ്രധാന അധ്യായത്തിന്റെ സാക്ഷിയായി, ഇന്നും സെന്റ് ലൂയിസിന്റെ ആകാശത്ത് ഈ വിസ്മയം തലയുയർത്തി നിൽക്കുന്നു.