തെക്കുകിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ ബാൾക്കൻ ഉപദ്വീപിന്റെ അറ്റത്ത്, ഈജിയൻ, അയോണിയൻ കടലുകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട് കിടക്കുന്ന മനോഹരമായ ഒരു ഭൂപ്രദേശമുണ്ട് – അതാണ് ഗ്രീസ്. ലോകത്തെ മാറ്റിമറിച്ച ഒരു മഹാസംസ്കാരം അവിടെയാണ് പിറന്നുവീണത്, അതാണ് പ്രാചീന ഗ്രീക്ക് നാഗരികത അഥവാ യവനസംസ്കാരം. ആധുനിക യൂറോപ്യൻ സംസ്കാരത്തിന്റെ അടിത്തറ പാകിയ ഈ ചരിത്രം തുടങ്ങുന്നത് ഏതാണ്ട് ബി.സി. 3000-ഓടു കൂടിയാണ്.(The ancient Greek and their concept of God )
പുരാതന ഗ്രീക്ക് സംസ്കാരം എന്നത് കേവലം ഐതിഹ്യങ്ങളുടെയും വീരകഥകളുടെയും ലോകം മാത്രമല്ല, അത് ആധുനിക ലോകത്തിൻ്റെ പല അടിസ്ഥാന ആശയങ്ങൾക്കും രൂപം നൽകിയ ഒരു മഹാ പ്രസ്ഥാനമായിരുന്നു. അവരുടെ ദൈവസങ്കൽപ്പങ്ങളും സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ, ചിന്താപരമായ സംഭാവനകളും ഇന്നും നമ്മെ വിസ്മയിപ്പിക്കുന്നു.
പുരാതന ഗ്രീസിലെ ദൈവസങ്കൽപ്പം
പുരാതന ഗ്രീക്കുകാരുടെ ദൈവസങ്കൽപ്പം ബഹുദൈവാധിഷ്ഠിതം (Polytheistic) ആയിരുന്നു. അവർ ഒരൊറ്റ സർവ്വശക്തനായ ദൈവത്തിലല്ല, മറിച്ച്, പ്രകൃതിയുടെയും മനുഷ്യജീവിതത്തിൻ്റെയും വിവിധ വശങ്ങളെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്ന ഒരു ദേവഗണത്തിൽ വിശ്വസിച്ചു. ഗ്രീക്ക് ദൈവങ്ങൾ മനുഷ്യരെപ്പോലെ രൂപമുള്ളവരും മനുഷ്യസഹജമായ വികാരങ്ങളും ദേഷ്യവും അസൂയയും സ്നേഹവുമെല്ലാം ഉള്ളവരുമായിരുന്നു. അവർ അമർത്യരായിരുന്നുവെങ്കിലും, അവർക്ക് വിധി എന്ന ഒന്നിനെ മറികടക്കാൻ കഴിഞ്ഞിരുന്നില്ല.
സിയൂസ് (Zeus - ദേവന്മാരുടെ രാജാവും ആകാശത്തിൻ്റെ അധിപനും), ഹീര (Hera - വിവാഹത്തിൻ്റെ ദേവത), പോസിഡോൺ (Poseidon - കടലിൻ്റെ ദേവൻ), അഥീന (Athena - യുദ്ധത്തിൻ്റെയും ജ്ഞാനത്തിൻ്റെയും ദേവത) തുടങ്ങിയ പന്ത്രണ്ട് പ്രധാന ദൈവങ്ങളാണ് ഒളിമ്പസ് പർവതത്തിൽ വസിച്ചിരുന്നതായി അവർ വിശ്വസിച്ചിരുന്നത്. ഈ ദൈവങ്ങൾ മനുഷ്യരുമായി നിരന്തരം ഇടപെഴകുകയും ചിലപ്പോൾ അവർക്ക് കുട്ടികളുണ്ടാവുകയും (അർദ്ധദൈവങ്ങൾ അഥവാ Demigods) ചെയ്തിരുന്നു. മനുഷ്യജീവിതത്തിലെ ഭാഗ്യം, യുദ്ധം, പ്രണയം തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങളിൽ ദൈവങ്ങളുടെ ഇടപെടലുണ്ടെന്ന് അവർ കരുതി.
ഗ്രീക്ക് മതത്തിന് വേദഗ്രന്ഥങ്ങളോ കർശനമായ പൗരോഹിത്യമോ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. ബലികളും (Sacrifices) മറ്റ് അനുഷ്ഠാനങ്ങളും വഴി ദൈവങ്ങളെ പ്രീതിപ്പെടുത്തുന്നതിലായിരുന്നു അവർ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചത്. ഒരാൾ ദൈവങ്ങളുടെ അസ്തിത്വം വിശ്വസിക്കുകയും ആചാരങ്ങൾ പാലിക്കുകയും ചെയ്താൽ മതിയായിരുന്നു.
പുരാതന ഗ്രീക്കുകാർ സ്ഥാപിച്ച പല തത്വങ്ങളും ചിന്താധാരകളുമാണ് ആധുനിക പാശ്ചാത്യ സംസ്കാരത്തിൻ്റെ അടിത്തറയായി കണക്കാക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ, പല കാര്യങ്ങളിലും അവർ അവരുടെ കാലഘട്ടത്തേക്കാൾ ആധുനികർ ആയിരുന്നു എന്ന് പറയാം.
ഗ്രീസിലെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏഥൻസിലെ ഏറ്റവും വലിയ സംഭാവനയാണ് ജനാധിപത്യം. പൗരന്മാർക്ക് നേരിട്ട് ഭരണത്തിൽ പങ്കെടുക്കാൻ അവസരം നൽകുന്ന നേരിട്ടുള്ള ജനാധിപത്യം അവിടെ നിലനിന്നിരുന്നു. പിൽക്കാലത്തെ എല്ലാ ജനാധിപത്യ ഭരണകൂടങ്ങൾക്കും ഇത് ഒരു മാതൃകയായി. പൗരൻമാർക്ക് (പുരുഷൻമാർക്ക് മാത്രം) ഭരണഘടനാപരമായ അവകാശങ്ങളും ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളും ഉണ്ടെന്ന ആശയം ഗ്രീക്കുകാരാണ് കൊണ്ടുവന്നത്.
ഗ്രീക്ക് ചിന്തകർ, പ്രകൃതിയിലെ പ്രതിഭാസങ്ങൾക്ക് ദൈവങ്ങളുടെ ഇടപെടൽ എന്നതിന് പകരം യുക്തിയുടെയും നിരീക്ഷണത്തിൻ്റെയും അടിസ്ഥാനത്തിൽ വിശദീകരണം നൽകാൻ ശ്രമിച്ചു. ഈ സമീപനമാണ് ആധുനിക ശാസ്ത്രീയ രീതിയുടെ അടിസ്ഥാനം. സോക്രട്ടീസ്, പ്ലേറ്റോ, അരിസ്റ്റോട്ടിൽ തുടങ്ങിയവർ മനുഷ്യൻ്റെ ധാർമ്മികത, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതിയുടെ സ്വഭാവം എന്നിവയെക്കുറിച്ച് ആഴത്തിൽ ചർച്ച ചെയ്തു. അവരുടെ കൃതികൾ ഇന്നും പാശ്ചാത്യ തത്വചിന്തയുടെ നട്ടെല്ലാണ്. പൈത്തഗോറസ്, യൂക്ലിഡ്, ആർക്കിമിഡീസ് എന്നിവർ ജ്യാമിതിയിലും (Geometry) മറ്റ് ഗണിതശാസ്ത്രശാഖകളിലും വിപ്ലവം സൃഷ്ടിച്ചു. അവരുടെ തത്വങ്ങൾ ഇന്നും ഉപയോഗത്തിലുണ്ട്. ഹിപ്പോക്രാറ്റസ് രോഗങ്ങളെക്കുറിച്ച് ശാസ്ത്രീയമായി പഠിക്കുകയും 'ആധുനിക വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ പിതാവ്' എന്ന് അറിയപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. ഹിപ്പോക്രാറ്റിക് പ്രതിജ്ഞ ഇന്നും ഡോക്ടർമാർ എടുക്കുന്ന ഒരു ധാർമ്മിക പ്രതിജ്ഞയാണ്.
ദുരന്തനാടകങ്ങൾ (Tragedies), ഹാസ്യനാടകങ്ങൾ (Comedies) എന്നിവയിലൂടെ ഗ്രീക്കുകാർ തിയേറ്റർ എന്ന കലാരൂപത്തിന് തുടക്കമിട്ടു. ഈ നാടകങ്ങൾ മനുഷ്യൻ്റെ വികാരങ്ങളെയും ധാർമ്മിക പ്രശ്നങ്ങളെയും കുറിച്ച് ആഴത്തിൽ സംസാരിച്ചു. പാർഥെനോൺ (Parthenon) പോലുള്ള അവരുടെ ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഇന്നും വാസ്തുവിദ്യയുടെ സൗന്ദര്യത്തിൻ്റെയും അനുപാതത്തിൻ്റെയും (Proportion) പ്രതീകമായി നിലനിൽക്കുന്നു. ഡോറിക്, അയോണിക്, കൊരിന്ത്യൻ തൂണുകളുടെ ഉപയോഗം ആധുനിക കെട്ടിടങ്ങളിൽ പോലും കാണാം.
ചുരുക്കത്തിൽ, ഗ്രീക്കുകാർ ദൈവങ്ങളെ മനുഷ്യരൂപത്തിൽ കണ്ട ഒരു കാലഘട്ടത്തിൽ ജീവിച്ചു. എന്നാൽ അതേസമയം തന്നെ, അവർ ദൈവങ്ങളെ ചോദ്യം ചെയ്യാനും പ്രകൃതിയെ യുക്തിയുടെ കണ്ണിലൂടെ നോക്കിക്കാണാനും തുടങ്ങി. ഈ ഇരട്ട സ്വഭാവമാണ് അവരെ ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും സ്വാധീനമുള്ളതും ആധുനിക ചിന്തകളുടെ വിത്തുപാകിയതുമായ ഒരു സംസ്കാരമാക്കി മാറ്റിയത്.
തെക്കുകിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ ബാൾക്കൻ ഉപദ്വീപിന്റെ അറ്റത്ത്, ഈജിയൻ, അയോണിയൻ കടലുകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട് കിടക്കുന്ന മനോഹരമായ ഒരു ഭൂപ്രദേശമുണ്ട് – അതാണ് ഗ്രീസ്. ലോകത്തെ മാറ്റിമറിച്ച ഒരു മഹാസംസ്കാരം അവിടെയാണ് പിറന്നുവീണത്, അതാണ് പ്രാചീന ഗ്രീക്ക് നാഗരികത (Ancient Greek Civilization) അഥവാ യവനസംസ്കാരം. ആധുനിക യൂറോപ്യൻ സംസ്കാരത്തിന്റെ അടിത്തറ പാകിയ ഈ ചരിത്രം തുടങ്ങുന്നത് ഏതാണ്ട് ബി.സി. 3000-ഓടു കൂടിയാണ്.
ഗ്രീക്ക് സംസ്കാരത്തിന് മുൻപ് ക്രീറ്റ് ദ്വീപിൽ മിനോവൻ നാഗരികതയും പെലോപ്പൊനീഷ്യ കേന്ദ്രീകരിച്ച് മൈസീനിയൻ നാഗരികതയും (Mycenaean Civilization) നിലനിന്നിരുന്നു. മൈസീനിയൻ നാഗരികതയുടെ നാശത്തിനു ശേഷം ബി.സി. 1150 മുതൽ ഏതാണ്ട് ബി.സി. 800 വരെയുള്ള ഒരു കാലഘട്ടം വന്നു, ചരിത്രരേഖകൾ കുറവായതിനാൽ ഇതിനെ ഇരുണ്ട യുഗം (Dark Age) എന്ന് വിളിക്കുന്നു.
ഇരുണ്ട യുഗം അവസാനിച്ചതോടെ ഗ്രീസിൽ പുതിയൊരു വെളിച്ചം പരന്നു. ചെറുതും സ്വതന്ത്രവുമായ നഗരരാഷ്ട്രങ്ങൾ (Polis) രൂപംകൊണ്ടു. ഇവയിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടവയായിരുന്നു ഏഥൻസും (Athens) സ്പാർട്ടയും (Sparta). ചിന്തയുടെയും ജ്ഞാനത്തിന്റെയും കേന്ദ്രമായിരുന്നു ഏഥൻസ്. ജനാധിപത്യം (Democracy) എന്ന ആശയം ലോകത്തിന് സംഭാവന ചെയ്തത് ഏഥൻസാണ്. ഏതൊരു പൗരനും ഭരണകാര്യങ്ങളിൽ അഭിപ്രായം പറയാനും വോട്ട് ചെയ്യാനും അവസരം ലഭിച്ചു. സോക്രട്ടീസ്, പ്ലേറ്റോ, അരിസ്റ്റോട്ടിൽ തുടങ്ങിയ ലോകോത്തര തത്വചിന്തകരുടെ ജന്മനാടായി ഏഥൻസ് മാറി.
എന്നാൽ സ്പാർട്ടയാകട്ടെ, ശക്തമായ ഒരു സൈനിക രാഷ്ട്രം ആയിരുന്നു. അച്ചടക്കത്തിനും യുദ്ധതന്ത്രങ്ങൾക്കും അവർ ലോകമെമ്പാടും പ്രസിദ്ധരായിരുന്നു. ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ ഹോമർ രചിച്ച ഇലിയഡും ഒഡീസിയും ഗ്രീക്ക് സാഹിത്യത്തിന്റെയും സംസ്കാരത്തിന്റെയും അടിസ്ഥാനശിലകളായി മാറി.
പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ (Persian Empire) ആക്രമണ ഭീഷണികളെ ഒറ്റക്കെട്ടായി ഗ്രീക്ക് നഗരരാഷ്ട്രങ്ങൾ നേരിട്ടു. ഈ ഗ്രീക്ക്-പേർഷ്യൻ യുദ്ധങ്ങൾ ലോക ചരിത്രത്തിലെ നിർണ്ണായക സംഭവങ്ങളായിരുന്നു. തുടർന്ന്, ഗ്രീസിലെ പ്രബല ശക്തികളായ ഏഥൻസും സ്പാർട്ടയും തമ്മിൽ തങ്ങളുടെ ആധിപത്യത്തിനായി നടന്ന പോരാട്ടമാണ് പെലോപ്പൊനീഷ്യൻ യുദ്ധം (Peloponnesian War). ഇത് ഗ്രീക്ക് നഗരരാഷ്ട്രങ്ങളെ ക്ഷീണിപ്പിച്ചു.
അലക്സാണ്ടറിന്റെ കാലം
ക്ഷീണിച്ച ഗ്രീക്ക് നഗരരാഷ്ട്രങ്ങൾ പിന്നീട് മാസിഡോണിയൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ (Macedonian Empire) കീഴിലായി. മാസിഡോണിയയിലെ ഭരണാധികാരിയായ അലക്സാണ്ടർ ചക്രവർത്തി (Alexander the Great) ഗ്രീക്ക് സംസ്കാരത്തെ ലോകമെമ്പാടും വ്യാപിപ്പിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സാമ്രാജ്യം ഈജിപ്ത് മുതൽ ഇന്ത്യ വരെ വ്യാപിച്ചു. ഈ കാലഘട്ടമാണ് ഹെല്ലനിസ്റ്റിക് യുഗം (Hellenistic Period) എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നത്.
ലോകത്തിന് ഗ്രീസ് നൽകിയത്
ഗ്രീക്ക് നാഗരികതയുടെ സംഭാവനകൾ എണ്ണിത്തീർക്കാൻ കഴിയാത്തത്രയുണ്ട്. ജനാധിപത്യം ഭരണരീതിക്ക് ഒരു പുതിയ ദിശാബോധം നൽകി. സോക്രട്ടീസ്, പ്ലേറ്റോ, അരിസ്റ്റോട്ടിൽ എന്നിവരുടെ ചിന്തകൾ ഇന്നും ലോകത്തെ സ്വാധീനിക്കുന്നു. പൈതഗോറസ് (ഗണിതശാസ്ത്രം), ഹിപ്പോക്രാറ്റസ് (വൈദ്യശാസ്ത്രം), യൂക്ലിഡ് (ജ്യാമിതി) എന്നിവർ ശാസ്ത്രത്തിന് മഹത്തായ സംഭാവനകൾ നൽകി. പാർഥിനോൺ ക്ഷേത്രം പോലുള്ള വാസ്തുവിദ്യാ വിസ്മയങ്ങളും, ശില്പകലയും (Sculpture) ലോകത്തിന് മാതൃകയായി. കായികമത്സരങ്ങളുടെ ലോകോത്തര വേദിക്ക്, ഒളിമ്പിക്സിന് (Olympics), തുടക്കമിട്ടത് ഗ്രീക്കുകാരാണ്.
ദുരന്തനാടകങ്ങൾക്കും (Tragedy) ഹാസ്യനാടകങ്ങൾക്കും (Comedy) ഗ്രീസിൽ തുടക്കമായി. ബി.സി. 146-ൽ റോമൻ സാമ്രാജ്യം (Roman Empire) ഗ്രീസിനെ കീഴടക്കിയതോടെ ഗ്രീക്ക് നാഗരികതയുടെ സ്വതന്ത്ര ഭരണം അവസാനിച്ചു. എങ്കിലും, ഗ്രീക്ക് സംസ്കാരത്തിന്റെ വെളിച്ചം അവിടെ അവസാനിച്ചില്ല; അത് റോമാ സാമ്രാജ്യത്തിലൂടെയും പിന്നീട് ലോകമെമ്പാടും പരക്കുകയും, ആധുനിക പാശ്ചാത്യ സംസ്കാരത്തിന്റെ നിലനിൽപ്പിന് ശക്തമായ അടിത്തറയാവുകയും ചെയ്തു.