ശൂര്‍പ്പണഖ വിലാപം
ലക്ഷ്‌മണന്‍ തന്നെ അംഗഭംഗം വരുത്തിയത് സഹോദരനായ രാവണന്‍റെ കുറ്റം കൊണ്ടാണെന്ന് പറഞ്ഞ് ശൂര്‍പ്പണഖ വിലപിക്കുന്നു. താന്‍ ആക്രമിക്കപ്പെടാനുള്ള കാരണങ്ങള്‍ അവള്‍ സഹോദരന്‍ രാവണനോട് വിവരിക്കുന്നു. സീതയുടെ സൗന്ദര്യത്തെ പുകഴ്‌ത്തുന്ന ശൂര്‍പ്പണഖ അവള്‍ രാവണന്‍റെ പട്ടമഹിഷിയാകണമെന്ന ആഗ്രഹവും പങ്കുവയ്ക്കുന്നു. അനാവശ്യമായ ആഗ്രഹങ്ങളുടെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളും സ്വയം നിയന്ത്രണത്തിന്‍റെ ആവശ്യകതകളുമാണ് ഈ ഭാഗം നമുക്ക് പറഞ്ഞ് തരുന്നത്.
രാവണ-മാരീച സംവാദം
സീതാപഹരണത്തെക്കുറിച്ച് രാവണന്‍ മാരീചനുമായി കൂടിയാലോചനകള്‍ നടത്തുന്നു. സീതയോടുള്ള തന്‍റെ താത്പര്യം വെളിപ്പെടുത്തുന്ന രാവണന്‍, മാരിചന്‍ ഒരു സ്വര്‍ണവര്‍ണ മാനായി മാറി സീതയെ പ്രലോഭിപ്പിക്കണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെടുന്നു. രാമന്‍റെ ദൈവികതയും ഇത്തരമൊരു പ്രവൃത്തിയുടെ അപകടങ്ങളും മാരീചന്‍ രാവണനെ ബോധ്യപ്പെടുത്താന്‍ ശ്രമിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ രാവണന്‍ പിന്‍മാറുന്നില്ല. ഗര്‍വിന്‍റെ അപകടങ്ങളും ജ്ഞാനിയായ ഉപദേശകന്‍റെ ആവശ്യകതയും ഈ ഭാഗം എടുത്ത് കാട്ടുന്നു.
മാരീച നിഗ്രഹം
രാമന്‍ മാരീചനെ പിടിക്കാനായി പിന്നാലെ പോകുകയും മാരീചനെ വധിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. തന്‍റെ മരണ സമയത്ത് രാമന്‍റെ ശബ്‌ദം അനുകരിച്ച് സീതയെയും ലക്ഷ്‌മണനെയും തെറ്റിദ്ധരിപ്പിക്കുന്നു. മാരീചന്‍ തന്‍റെ വിധിക്ക് കീഴടങ്ങുന്നു.
രാവണന്‍റെ കൈ കൊണ്ട് മരിക്കുന്നതിനെക്കാള്‍ ഭേദം രാമന്‍റെ കൈ കൊണ്ട് മരിക്കുന്നതാണെന്ന് മാരീചന്‍ തീരുമാനിക്കുകയായിരുന്നു. വിധിയെ തടുക്കാനാകില്ലെന്നും പ്രവൃത്തിയുടെ സങ്കീര്‍ണമായ ധാര്‍മ്മികതയും ഈ ഭാഗം നമുക്ക് പറഞ്ഞ് തരുന്നു. വഞ്ചകരും തങ്ങളുടെ എതിരാളികളുടെ ധാര്‍മ്മികത മനസിലാക്കുന്നു.
സീതാപഹരണം
രാവണന്‍ സീതയെ സന്യാസി രൂപത്തിലെത്തി അപഹരിക്കുന്നു. സീത ചെറുക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നു. രാമനെയും ലക്ഷ്‌മണനെയും സഹായത്തിനായി വിളിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ രാവണന്‍ സീതയെയും കൊണ്ട് ലങ്കയിലേക്ക് പോകുന്നു. രാമായണത്തിലെ വലിയൊരു വഴിത്തിരിവായി ഈ സംഭവം മാറുന്നു. കൂറ്, ധൈര്യം, തെറ്റായ പ്രവൃത്തികള്‍ എന്നിവ ഈ ഭാഗത്ത് ഊന്നിപ്പറയുന്നു.
സീതാന്വേഷണം
രാമനും ലക്ഷ്‌മണനും സീതയെ അന്വേഷിച്ചിറങ്ങുന്നു. രാമന്‍റെ മാനുഷിക വികാരങ്ങളും സങ്കടങ്ങളുമെല്ലാം ഈ ഭാഗത്ത് നമുക്ക് തൊട്ടനുഭവിക്കാന്‍ സാധിക്കുന്നു. പ്രതിസന്ധികളെ നേരിടാനുള്ള വിശ്വാസവും പ്രാധാന്യവും ഈ ഭാഗത്ത് എടുത്ത് കാട്ടുന്നു.