ജടായു സംഗമം
രാമനും ലക്ഷ്‌മണനും ജടായുവുമായി വാഗ്വാദത്തില്‍ ഏര്‍പ്പെടുന്നു. പിതാവായ ദശരഥന്‍റെ ചങ്ങാതിയാണ് ഈ പക്ഷിരാജനെന്ന് അവര്‍ മനസിലാക്കുന്നു. ആദ്യം ജടായുവിനെ തെറ്റിദ്ധരിച്ചതില്‍ ക്ഷമ ചോദിക്കുന്നു. പക്ഷിക്ക് സംഭവിച്ച അപകടത്തെക്കുറിച്ച് മനസിലാക്കുന്ന രാമന്‍ അതിന് വേണ്ട ശുശ്രൂഷകള്‍ നല്‍കുന്നു. വിശ്വാസത്തിന്‍റെയും മുതിര്‍ന്നവരെ ആദരിക്കേണ്ടതിന്‍റെയും പ്രാധാന്യവും കാണുന്നതെല്ലാം സത്യമല്ലെന്നതും ഈ ഭാഗം നമുക്ക് പറഞ്ഞ് തരുന്നു.
പഞ്ചവടി പ്രവേശനം
രാമനും സീതയും ലക്ഷ്‌മണനും പഞ്ചവടി എന്ന വിശുദ്ധ സ്ഥലത്ത് താമസം ആരംഭിക്കുന്നു. ചെറിയൊരു ആശ്രമം പണിതാണ് ഇവരുടെ വാസം. ഭക്തിയും സംതൃപ്‌തിയും നിറഞ്ഞ ജീവിതം. കഷ്‌ടതകള്‍ക്കിടയിലും ധര്‍മ്മത്തിന് അവര്‍ നല്‍കുന്ന പ്രതിബദ്ധതയാണ് ഈ കാനനവാസം നമുക്ക് കാട്ടിത്തരുന്നത്. ലളിതമായി പ്രകൃതിയോടിണങ്ങി സന്തോഷമായി ഇവര്‍ ജീവിക്കുന്നു.
ലക്ഷ്‌മണോപദേശം
രാമന്‍ ലക്ഷ്മണന് പല ആത്മീയ ഉപദേശങ്ങളും നല്‍കുന്നു. ആത്മാവിന്‍റെ പ്രകൃതി, ഭൗതികതയിലെ മായ, മോക്ഷമാര്‍ഗം തുടങ്ങിയവ ലക്ഷ്മണന് ഉപദേശിക്കുന്നു. ദൈവികജ്ഞാനത്തിന്‍റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ചും അദ്ദേഹം ഊന്നിപ്പറയുന്നു. ശാസ്‌ത്രത്തെ തേടല്‍, ഭൗതികതയുമായി വിട്ടു നില്‍ക്കല്‍, ശാശ്വത സത്യമായ ജ്ഞാനത്തിലേക്ക് എത്തിച്ചേരാനും മോചനം നേടാനും ദൈവത്തിലുള്ള അടിയുറച്ച വിശ്വാസത്തിന്‍റെ ആവശ്യകതയും രാമന്‍ എടുത്ത് കാട്ടുന്നു.
ശൂര്‍പ്പണഖ ആഗമനം
ശൂര്‍പ്പണഖ എന്ന രാക്ഷസി പ്രണയ ഉദ്ദേശ്യവുമായി രാമനെ സമീപിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ അവളുടെ ആഗ്രഹം രാമന്‍ തള്ളിക്കളയുന്നു. കുപിതയായ രാക്ഷസി സീതയെ ആക്രമിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നു. തുടര്‍ന്ന് ലക്ഷ്മണന് അവളെ അംഗഭംഗം വരുത്തുന്നു. ഇത് വലിയ കോലാഹലങ്ങളിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. രാക്ഷസന്‍മാരുമായി യുദ്ധമുണ്ടാകുന്നു. ആലോചനയില്ലാത്ത ആഗ്രഹങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കുന്ന പ്രത്യാഘാതങ്ങളാണ് ഈ ഭാഗം നമുക്ക് പറഞ്ഞ് തരുന്നത്. സ്വയം നിയന്ത്രണത്തിന്‍റെയും സ്‌നേഹിക്കുന്നവരെ സംരക്ഷിക്കേണ്ടതിന്‍റെയും പ്രാധാന്യം ഈ ഭാഗം നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നു.
ഖരവധം
രാമനും ഖരനുമായി യുദ്ധമുണ്ടാകുന്നു. ഖരന്‍, ദൂഷണന്‍, ത്രിശിരസ് എന്നീ രാക്ഷസരെ രാമന്‍ കൊല്ലുന്നു. ഇതിനൊപ്പം മറ്റ് നിരവധി രാക്ഷസപ്പടകളും കൊല്ലപ്പെടുന്നുണ്ട്. ഒറ്റയാളായിട്ടും വലിയ പടയോട് പൊരുതി ജയിക്കാനാകുന്നത് രാമനിലെ ദൈവികത്വം കൊണ്ടാണ്. തിന്മയ്ക്ക് മേല്‍ നന്മ നേടുന്ന വിജയം കൂടിയാണ് ഇത് വിളംബരം ചെയ്യുന്നത്. പല തിരിച്ചടികള്‍ക്കിടയിലും കാത്ത് സൂക്ഷിക്കുന്ന ധര്‍മ്മത്തിന്‍റെ ശക്തിയും ഇത് കാട്ടിത്തരുന്നു