മഹാരാഷ്ട്രയുടെ തലസ്ഥാനമായ മുംബൈ നഗരത്തെയും, ഇന്ത്യയെയും ലോകത്തെയും ഒരുപോലെ ഞെട്ടിച്ച ഭീകരാക്രമണമായിരുന്നു 2008 നവംബർ 26-ന് നടന്നത്. ഈ സംഭവം '26/11' എന്ന പേരിലാണ് ചരിത്രത്തിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. 2008-ലെ ആ ദുരന്തത്തിന് ഇന്ന്, 2025 നവംബർ 26-ന്, 17 വർഷം തികയുകയാണ്.(The 2008 Mumbai terror attacks, brutality of the terrorists)
2008 നവംബർ 26-ന് രാത്രി, പാകിസ്ഥാൻ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഭീകരസംഘടനയായ ലഷ്കർ-ഇ-ത്വയ്ബയിൽ നിന്നുള്ള പത്ത് തീവ്രവാദികൾ കടൽമാർഗ്ഗം മുംബൈ തീരത്തെത്തി. ഒരു സംഘം പോലെ പലയിടങ്ങളിലായി അവർ ഒരേ സമയം ആക്രമണം അഴിച്ചുവിട്ടു. ഛത്രപതി ശിവാജി മഹാരാജ് ടെർമിനസ് (CSMT) റെയിൽവേ സ്റ്റേഷൻ, താജ് മഹൽ പാലസ് & ടവർ ഹോട്ടൽ, ഒബറോയി ട്രൈഡന്റ് ഹോട്ടൽ, നരിമാൻ ഹൗസ് (ചബാദ് ഹൗസ് - ഒരു ജൂത കേന്ദ്രം), ലിയോപോൾഡ് കഫെ, കാമ ആശുപത്രിക്ക് സമീപം, വൈൽ പാർലെ, വാഡി ബന്ദർ എന്നിവിടങ്ങളിൽ ടാക്സി ബോംബ് സ്ഫോടനങ്ങൾ എന്നിവയാണ് ഇവർ നടത്തിയത്.
ഭീകരമായ 60 മണിക്കൂറുകൾ
തീവ്രവാദികൾ തിരക്കേറിയ പൊതുസ്ഥലങ്ങളിൽ യാതൊരു ദയയുമില്ലാതെ ഓട്ടോമാറ്റിക് റൈഫിളുകൾ ഉപയോഗിച്ച് വെടിവെയ്ക്കുകയും ഗ്രനേഡുകൾ എറിയുകയും ചെയ്തു. ഈ ആക്രമണം ഏകദേശം 60 മണിക്കൂറുകളോളം നീണ്ടുനിന്നു. അജ്മൽ കസബും കൂട്ടാളി ഇസ്മായിൽ ഖാനും ചേർന്നാണ് ഈ തിരക്കേറിയ റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനിൽ ഭീകരത അഴിച്ചുവിട്ടത്.
താജ്, ഒബറോയി ട്രൈഡന്റ് ഹോട്ടലുകളിലും, നരിമാൻ ഹൗസിലും തീവ്രവാദികൾ അതിക്രമിച്ചു കയറി ആളുകളെ ബന്ദികളാക്കി. മണിക്കൂറുകൾ നീണ്ട പോരാട്ടത്തിലൂടെയാണ് നാഷണൽ സെക്യൂരിറ്റി ഗാർഡ് (NSG) കമാൻഡോകൾക്ക് ഈ കെട്ടിടങ്ങൾ തിരിച്ചുപിടിക്കാൻ സാധിച്ചത്. ഈ ആക്രമണത്തിൽ 18 സുരക്ഷാ ഉദ്യോഗസ്ഥരടക്കം 166-ലധികം ആളുകൾ കൊല്ലപ്പെടുകയും 300-ൽ അധികം പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തു. കൊല്ലപ്പെട്ടവരിൽ ഇന്ത്യക്കാർക്ക് പുറമെ വിദേശ പൗരന്മാരും ഉൾപ്പെടുന്നു.
വീരമൃത്യു വരിച്ച ധീരന്മാർ
മുംബൈയെ രക്ഷിക്കാനുള്ള പോരാട്ടത്തിൽ നിരവധി ധീരരായ പോലീസ്, സുരക്ഷാ ഉദ്യോഗസ്ഥർക്ക് ജീവൻ നഷ്ടപ്പെട്ടു. ഹേമന്ത് കർക്കരെ: അന്നത്തെ മുംബൈ ഭീകരവിരുദ്ധ സേനാ (ATS) തലവൻ, അശോക് കാംതെ: മുംബൈ അഡീഷണൽ പോലീസ് കമ്മീഷണർ, വിജയ് സലാസ്കർ: മുതിർന്ന പോലീസ് ഇൻസ്പെക്ടർ, മേജർ സന്ദീപ് ഉണ്ണികൃഷ്ണൻ: എൻ.എസ്.ജി. കമാൻഡോ. (മലയാളി കൂടിയായ ഇദ്ദേഹം താജ് ഹോട്ടലിലെ ഓപ്പറേഷനിടെയാണ് വീരമൃത്യു വരിച്ചത്.), തുക്കാറാം ഓംബ്ലെ: അജ്മൽ കസബിനെ ജീവനോടെ പിടികൂടുന്നതിനിടെ സ്വന്തം ജീവൻ ബലി നൽകിയ എ.എസ്.ഐ.
ആക്രമണം നടത്തിയ പത്ത് തീവ്രവാദികളിൽ ഒമ്പത് പേരെ സുരക്ഷാ സേന വധിച്ചു. അജ്മൽ കസബ് എന്ന ഒരാളെ മാത്രമാണ് ജീവനോടെ പിടികൂടാൻ സാധിച്ചത്. ഈ ആക്രമണത്തിന്റെ ഗൂഢാലോചനയിലും പാകിസ്ഥാൻ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഭീകരവാദികളുടെ പങ്ക് തെളിയിക്കുന്നതിൽ കസബിന്റെ അറസ്റ്റ് നിർണ്ണായകമായി. ഇന്ത്യൻ നിയമവ്യവസ്ഥയിലൂടെ വിചാരണ ചെയ്യപ്പെട്ട കസബിനെ 2012 നവംബർ 21-ന് തൂക്കിലേറ്റി.
17-ാം വാർഷികം: 'നെവർ എവർ' പ്രതിജ്ഞ
മുംബൈ ആക്രമണത്തിന്റെ 17-ാം വാർഷികം രാജ്യം അതീവ പ്രാധാന്യത്തോടെയാണ് ആചരിക്കുന്നത്. "നെവർ എവർ" (Neverever) എന്ന പ്രമേയത്തിൽ, ഇത്തരം സംഭവങ്ങൾ ഒരിക്കലും ആവർത്തിക്കില്ലെന്ന് പ്രതിജ്ഞയെടുത്തുകൊണ്ട് എൻ.എസ്.ജി. ഗേറ്റ് വേ ഓഫ് ഇന്ത്യയിൽ അനുസ്മരണ ചടങ്ങ് സംഘടിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്. ആക്രമണത്തിൽ ജീവൻ നഷ്ടപ്പെട്ട ധീരന്മാരെയും സാധാരണക്കാരെയും ഓർമ്മിക്കുകയും ഭീകരതയ്ക്കെതിരെ ജാഗ്രത പാലിക്കുകയും ചെയ്യേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യം ഈ വാർഷികം ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. മുംബൈ നഗരത്തിന്റെ മനോധൈര്യത്തിന്റെയും രാജ്യത്തിന്റെ അചഞ്ചലമായ പ്രതിരോധത്തിന്റെയും പ്രതീകമായി 26/11 ഇന്നും നിലനിൽക്കുന്നു.