ഈജിപ്റ്റിന്റെ തെക്കൻ ഭാഗത്ത്, നൈൽ നദിയുടെ പടിഞ്ഞാറൻ തീരത്തായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന, കാലത്തിന്റെ കൈയ്യൊപ്പ് പതിഞ്ഞ ഒരു അത്ഭുതമാണ് ഡെൻഡെറ ക്ഷേത്രം. ഈ ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചത്, പുരാതന ഈജിപ്ഷ്യൻ സംസ്കാരത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ദേവതകളിൽ ഒരാളായ, ഹാഥോർ (Hathor) എന്ന സ്വർഗ്ഗദേവതയ്ക്ക് വേണ്ടിയാണ്. സ്നേഹം, സൗന്ദര്യം, മാതൃത്വം, സംഗീതം, നൃത്തം, ആനന്ദം എന്നിവയുടെ ദേവതയാണ് ഹാഥോർ.(The enchanting Dendera Temple of Egypt and it's story )
ഡെൻഡെറയിലെ ക്ഷേത്രസമുച്ചയം വളരെ വലുതാണ്, എന്നാൽ അതിൽ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായത് ക്രിസ്തുവർഷം ഒന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ, റോമൻ ഭരണകാലത്ത് പണി കഴിപ്പിച്ച ഹാഥോർ ക്ഷേത്രം തന്നെയാണ്. ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ വാസ്തുവിദ്യയുടെ ഏറ്റവും വലിയ പ്രത്യേകത, പല പുരാതന ഈജിപ്ഷ്യൻ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി, ഇത് ഈജിപ്ഷ്യൻ, ഗ്രീക്കോ-റോമൻ ശൈലികളുടെ ഒരു മനോഹരമായ സംയോജനമാണ് എന്നതാണ്. ക്ലിയോപാട്രയും (Cleopatra VII), അവരുടെ മകൻ സീസേറിയനും (Caesarion) ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഭരണാധികാരികളുടെ ചിത്രീകരണങ്ങൾ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പുറംഭിത്തികളിൽ കാണാം.
വാസ്തുവിദ്യയിലെ വിസ്മയം
ഡെൻഡെറ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഏറ്റവും ആകർഷകമായ ഭാഗം അതിന്റെ മഹാ-ഹൈപ്പോസ്റ്റൈൽ ഹാൾ ആണ്. ഈ ഹാളിന്റെ മുകൾഭാഗം താങ്ങിനിർത്തുന്ന 24 ഭീമാകാരമായ തൂണുകൾ, ഹാഥോർ ദേവിയുടെ മുഖങ്ങൾ കൊത്തിവെച്ച, പ്രത്യേകം രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത ഹാഥോറിക് കപ്പിറ്റലുകൾ ആണ്. ഈ തൂണുകൾ ക്ഷേത്രത്തിന് അവിശ്വസനീയമായ ഒരു സൗന്ദര്യവും ഗാംഭീര്യവും നൽകുന്നു.
ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ചുവരുകളും മേൽക്കൂരകളും മുഴുവൻ, പുരാതന ഈജിപ്ഷ്യൻ മതപരമായ ചിഹ്നങ്ങളും, കഥകളും, കലണ്ടറുകളും, ജ്യോതിശാസ്ത്രപരമായ വിവരങ്ങളും ആലേഖനം ചെയ്ത മനോഹരമായ ഹൈറോഗ്ലിഫിക്സുകളും ചിത്രങ്ങളുമാണ്. ഓരോ ചിത്രത്തിനും ഓരോ പ്രത്യേക അർത്ഥതലമുണ്ട്.
ഡെൻഡെറയിലെ രാശിചക്രം
ഡെൻഡെറ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മേൽക്കൂരയിൽ ഉണ്ടായിരുന്ന, പിന്നീട് ഫ്രാൻസിലേക്ക് കടത്തപ്പെട്ട, ഒരു പ്രത്യേക കൊത്തുപണിയാണ് ഡെൻഡെറ രാശിചക്രം. ഇത് പുരാതന ഈജിപ്ഷ്യൻ ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തെയും ലോകവീക്ഷണത്തെയും കുറിച്ച് മനസ്സിലാക്കാൻ സഹായിക്കുന്ന ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട രേഖകളിൽ ഒന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഇപ്പോൾ അതിന്റെ ഒരു പകർപ്പ് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മേൽക്കൂരയിൽ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈ രാശിചക്രം സൂര്യൻ, ചന്ദ്രൻ, അഞ്ച് ഗ്രഹങ്ങൾ, രാശിചക്രത്തിന്റെ 12 അടയാളങ്ങൾ എന്നിവയെ ചിത്രീകരിക്കുന്നു.
ദേവിയുടെ ഭവനം
ഹാഥോർ ദേവിയുടെ ഭവനമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം, വാർഷിക ഉത്സവങ്ങളുടെയും പ്രധാനപ്പെട്ട മതപരമായ ചടങ്ങുകളുടെയും കേന്ദ്രമായിരുന്നു. ഇതിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടത്, "ഹാഥോറിന്റെ പുനഃസമാഗമം" എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ഉത്സവമാണ്. ഈ ചടങ്ങിൽ, ഹാഥോർ ദേവിയുടെ പ്രതിമയെ ഡെൻഡെറയിൽ നിന്ന് വഞ്ചിയിൽ കയറ്റി തെക്കോട്ടുള്ള എഡ്ഫു ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുപോവുകയും, അവിടെ ഭർത്താവായ ഹോറസ് ദേവന്റെ പ്രതിമയുമായി കൂട്ടിമുട്ടുകയും ചെയ്യുമായിരുന്നു. ഇത് ഈജിപ്ഷ്യൻ ഐക്യത്തിന്റെയും പുനർജന്മത്തിന്റെയും പ്രതീകമായിരുന്നു.
ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നിലത്തിനടിയിലായി ഒളിപ്പിച്ച നിലയിൽ, നിരവധി ക്രിപ്റ്റുകൾ അഥവാ ഭൂഗർഭ അറകൾ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നുണ്ട്. ഈ അറകളിൽ, ആരാധനയ്ക്കായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന വിലയേറിയ വസ്തുക്കളും, ദേവതയുടെ പ്രതിമകളും, പൂജാ ഉപകരണങ്ങളും സൂക്ഷിച്ചിരുന്നതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിലെ സാധാരണ സന്ദർശകരിൽ നിന്നും ഈ അറകൾ മറച്ചുവെച്ചിരുന്നു.
ഇന്നത്തെ ഡെൻഡെറ
ഇന്ന്, ഡെൻഡെറ ക്ഷേത്രം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള സഞ്ചാരികളെ ആകർഷിക്കുന്ന ഈജിപ്തിലെ ഏറ്റവും നന്നായി സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ട ഒരു പുരാവസ്തു കേന്ദ്രമാണ്. അതിന്റെ നിറം മങ്ങാത്ത ചുവർചിത്രങ്ങളും, വിസ്മയകരമായ കൊത്തുപണികളും, ഹാഥോർ ദേവിയുടെ ശാന്തമായ സാന്നിധ്യവും കാലത്തെ അതിജീവിച്ച് ഇന്നും നിലനിൽക്കുന്നു. ഈ ക്ഷേത്രം, ഗ്രീക്കോ-റോമൻ കാലഘട്ടത്തിലും പുരാതന ഈജിപ്ഷ്യൻ സംസ്കാരവും മതവിശ്വാസങ്ങളും എത്രത്തോളം ശക്തമായി നിലനിന്നിരുന്നു എന്നതിന്റെ ജീവിക്കുന്ന തെളിവാണ്. ഡെൻഡെറ ക്ഷേത്രം, ഒരു കെട്ടിടം മാത്രമല്ല, അത് ചരിത്രത്തിന്റെയും, കലയുടെയും, ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തിന്റെയും, ആത്മീയതയുടെയും മനോഹരമായ ഒരു പുസ്തകമാണ്.