അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകളിലെ യൂട്ടായിലുള്ള യൂട്ടാ തടാകത്തിന് പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്തായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു പ്രകൃതിദത്തമായ ഗുഹയാണ് നട്ടി പുട്ടി ഗുഹ. 1960-ൽ ഡെയിൽ ഗ്രീൻ എന്നയാളും കൂട്ടുകാരുമാണ് ഈ ഗുഹ ആദ്യമായി പര്യവേക്ഷണം ചെയ്തത്. ഗുഹയിലെ ചില ഭാഗങ്ങളിലെ മൃദലവും, ബ്രൗൺ നിറത്തിലുമുള്ള കളിമണ്ണിന്റെ പ്രത്യേകത കാരണമാണ് ഇതിന് 'നട്ടി പുട്ടി' എന്ന് പേര് നൽകിയത്.(The Nutty Putty Cave and it's mystery)
ചുരുങ്ങിയതും വളഞ്ഞുപുളഞ്ഞതുമായ നിരവധി തുരങ്കങ്ങളും, ഇടുങ്ങിയ വഴികളും, വിശാലമല്ലാത്ത അറകളും ഉള്ള ഈ ഗുഹ, സാഹസികരായ ഗുഹാപര്യവേക്ഷകർക്ക് പ്രിയപ്പെട്ട ഒരിടമായിരുന്നു. ഒരുവർഷം ഏകദേശം 5000-ത്തിലധികം ആളുകൾ വരെ ഇവിടെ സന്ദർശിക്കാനെത്തിയിരുന്നു എന്നാണ് കണക്ക്. 'The Birth Canal' (ബർത്ത് കനാൽ), 'The Big Slide', 'Ed's Push' തുടങ്ങിയ പേരുകളുള്ള ഭാഗങ്ങൾ ഗുഹയിൽ ഉണ്ടായിരുന്നു.
എന്നാൽ, ഈ ഗുഹ അതിന്റെ ദുഷ്കരമായ വഴികൾ കാരണം അപകടങ്ങൾക്കും പേരുകേട്ടിരുന്നു. 2009-ന് മുൻപുള്ള വർഷങ്ങളിൽ പോലും, നിരവധി ആളുകൾ ഇതിന്റെ ഇടുങ്ങിയ തുരങ്കങ്ങളിൽ കുടുങ്ങുകയും, രക്ഷാപ്രവർത്തകരുടെ സഹായത്താൽ പുറത്തുവരികയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. ഈ അപകടങ്ങൾ കാരണം 2006-ൽ ഗുഹ താൽക്കാലികമായി അടച്ചുപൂട്ടുകയും, സുരക്ഷാ മാനദണ്ഡങ്ങൾ ഉറപ്പാക്കാനുള്ള സംവിധാനങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തിയ ശേഷം 2009 മെയ് മാസത്തിൽ വീണ്ടും തുറക്കുകയും ചെയ്തു.
ജോൺ എഡ്വേർഡ് ജോൺസിന്റെ ദുരന്തം
ഗുഹ വീണ്ടും തുറന്ന് മാസങ്ങൾക്കകം തന്നെ, ലോകം മുഴുവൻ ശ്രദ്ധിച്ച ഒരു ദുരന്തം അവിടെ സംഭവിച്ചു. 2009 നവംബർ 24-ന്, 26 വയസ്സുകാരനായ ജോൺ എഡ്വേർഡ് ജോൺസ് എന്ന മെഡിക്കൽ വിദ്യാർത്ഥിയും അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ സഹോദരൻ ജോഷും മറ്റു 10 സുഹൃത്തുക്കളും കുടുംബാംഗങ്ങളും ചേർന്ന ഒരു സംഘം നന്ദിദിനത്തിന് (Thanksgiving) മുന്നോടിയായി ഗുഹാപര്യവേക്ഷണത്തിനായി നട്ടി പുട്ടി ഗുഹയിലെത്തി.
മുൻപ് പലപ്പോഴും ഗുഹകൾ സന്ദർശിച്ചിട്ടുള്ള ജോൺ, സംഘത്തിലെ മറ്റുചിലർക്കൊപ്പം ഗുഹയിലെ ഏറ്റവും ഇടുങ്ങിയ വഴികളിലൊന്നായ 'ബർത്ത് കനാൽ' (Birth Canal) കണ്ടെത്താൻ ശ്രമിച്ചു. ഈ സമയത്ത്, ജോൺ 'എഡ്സ് പുഷ്' (Ed's Push) എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു ഭാഗത്തിന് സമീപമുള്ള, ഭൂപടത്തിൽ രേഖപ്പെടുത്താത്ത ഒരു ഇടുങ്ങിയ ദ്വാരം കണ്ടു. അത് 'ബർത്ത് കനാൽ' ആണെന്ന് തെറ്റിദ്ധരിച്ച അദ്ദേഹം, തലകീഴായി അതിലേക്ക് ഇഴഞ്ഞ് കയറാൻ തുടങ്ങി.
ഏകദേശം 10 ഇഞ്ച് (25 cm) വീതിയും 18 ഇഞ്ച് (46 cm) ഉയരവും മാത്രമുള്ള ആ ചാലിലേക്ക് തലകീഴായി പ്രവേശിച്ച ജോൺ മുന്നോട്ട് പോയപ്പോൾ, തനിക്ക് തിരികെ വരാൻ കഴിയില്ല എന്ന് മനസ്സിലാക്കി. തലകീഴായുള്ള (inverted), 70 മുതൽ 80 ഡിഗ്രി വരെ ചെരിഞ്ഞ ഒരു പൊസിഷനിൽ, ശ്വാസം വിടാൻ പോലും കഴിയാത്ത രീതിയിൽ അദ്ദേഹം ആ വിള്ളലിൽ കുടുങ്ങി. ഗുഹയുടെ പ്രവേശന കവാടത്തിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 400 അടി (120 മീറ്റർ) ഉള്ളിലും, മണ്ണിനടിയിൽ ഏകദേശം 100 അടി താഴ്ചയിലുമായിരുന്നു ജോൺ കുടുങ്ങിയത്.
രക്ഷപ്പെടുത്താൻ കഴിയാത്തത്ര ദുർഘടമായ ഒരിടമായിരുന്നു അത്. സഹോദരൻ ജോഷ് അടക്കം പലരും ജോണിനെ പുറത്തെടുക്കാൻ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും പരാജയപ്പെട്ടു. തുടർന്ന് അധികൃതരെ വിവരമറിയിച്ചു. വലിയൊരു രക്ഷാപ്രവർത്തക സംഘം സ്ഥലത്തെത്തി. മണിക്കൂറുകളോളം നീണ്ട പരിശ്രമങ്ങൾക്കൊടുവിൽ, രക്ഷാപ്രവർത്തകർക്ക് ജോണിന്റെ അടുത്തെത്താനും, അദ്ദേഹത്തിന് വെള്ളവും ഭക്ഷണവും നൽകാനും, വയർലെസ് റേഡിയോ വഴി ഗർഭിണിയായിരുന്ന ഭാര്യയുമായി സംസാരിക്കാൻ അവസരം ഒരുക്കാനും കഴിഞ്ഞു.
തലകീഴായുള്ള ആ സ്ഥിതിയിൽ മണിക്കൂറുകളോളം കിടന്നത് കാരണം ജോണിന്റെ ശരീരത്തിൽ വലിയ ആയാസം (strain) ഉണ്ടായി. തലച്ചോറിലേക്കുള്ള രക്തയോട്ടം നിയന്ത്രിക്കാൻ ഹൃദയം അവിശ്വസനീയമാംവിധം കഷ്ടപ്പെട്ടു. രക്ഷാപ്രവർത്തകർ കയറുകളും കപ്പികളും ഉപയോഗിച്ച് അദ്ദേഹത്തെ പുറത്തെടുക്കാൻ തീവ്രമായി ശ്രമിച്ചു. ഒരു ഘട്ടത്തിൽ, കപ്പിയുടെ സഹായത്തോടെ ജോണിനെ അൽപ്പം ഉയർത്താൻ അവർക്ക് കഴിഞ്ഞെങ്കിലും, പാറയിലെ ബലമില്ലാത്ത കളിമൺ ഭാഗത്ത് ഉറപ്പിച്ചിരുന്ന കപ്പി തകരുകയും, ജോൺ വീണ്ടും അതേ ഇടുങ്ങിയ വിള്ളലിലേക്ക് ശക്തിയായി താഴുകയും ചെയ്തു. ഈ തിരിച്ചടി രക്ഷാപ്രവർത്തകരെയും ജോണിനെയും മാനസികമായി തളർത്തി.
ഏകദേശം 27-28 മണിക്കൂറുകൾ നീണ്ട കഠിന പരിശ്രമങ്ങൾക്കൊടുവിൽ, 2009 നവംബർ 25-ന് രാത്രി 11:55-ഓടെ, ഹൃദയാഘാതം (Cardiac arrest) സംഭവിച്ച് ജോൺ എഡ്വേർഡ് ജോൺസ് ഗുഹയ്ക്കുള്ളിൽ വെച്ച് മരണപ്പെട്ടു.
ഗുഹയുടെ അടച്ചുപൂട്ടലും ജോണിന്റെ നിത്യസ്മാരകവും
ജോണിന്റെ ശരീരം ആ ഇടുങ്ങിയ വിടവിൽ നിന്ന് പുറത്തെടുക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നത് കൂടുതൽ രക്ഷാപ്രവർത്തകരുടെ ജീവന് പോലും ഭീഷണിയാകുമെന്ന് രക്ഷാപ്രവർത്തകർക്ക് മനസ്സിലായി. അതിനാൽ, ഗുഹയുടെ ഉടമസ്ഥരും ജോണിന്റെ കുടുംബവും ചേർന്ന് ഒരു ദുഃഖകരമായ തീരുമാനമെടുത്തു: ജോണിന്റെ ശരീരം ഗുഹയ്ക്കുള്ളിൽ തന്നെ അടക്കം ചെയ്യുക!
അങ്ങനെ, ജോൺ എഡ്വേർഡ് ജോൺസിന്റെ അന്ത്യവിശ്രമ സ്ഥലം എന്ന നിലയിൽ, നട്ടി പുട്ടി ഗുഹയിലെ ആ ഭാഗത്തെ സീൽ ചെയ്യാനുള്ള നടപടികൾ തുടങ്ങി. സ്ഫോടകവസ്തുക്കൾ ഉപയോഗിച്ച് ജോൺ കുടുങ്ങിയ സ്ഥലത്തിന് മുകളിലുള്ള പാറക്കെട്ടുകൾ ഇടിച്ച് താഴ്ത്തി. തുടർന്ന്, ഗുഹയിലേക്കുള്ള പ്രവേശന കവാടങ്ങൾ പൂർണ്ണമായും കോൺക്രീറ്റ് നിറച്ച് എന്നെന്നേക്കുമായി അടച്ചുപൂട്ടി.
യൂട്ടായിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ഈ ഗുഹ അങ്ങനെ എന്നേക്കുമായി അടക്കപ്പെട്ടു. ജോൺ എഡ്വേർഡ് ജോൺസിന്റെ ഓർമ്മ നിലനിർത്തുന്നതിനായി, ഗുഹയുടെ മുൻ കവാടത്തിന് സമീപം അദ്ദേഹത്തിന്റെ മുഖചിത്രം പതിച്ച ഒരു പിച്ചള ഫലകം സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇന്ന്, ഗുഹ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ആ കുന്നിൻ പ്രദേശം 'ജോൺ ജോൺസ് ഹിൽ' എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്നു. നട്ടി പുട്ടി ഗുഹയിലെ ജോൺ ജോൺസിന്റെ ദുരന്തം, സാഹസികതയുടെയും പ്രകൃതിയുടെ മാറ്റമില്ലാത്ത ശക്തിയുടെയും ഭീകരമായ ഒരനുസ്മരണയായി ലോകമെമ്പാടും ഇന്നും നിലനിൽക്കുന്നു.