വിചിത്രമെങ്കിലും മനോഹരമായ ഒരു ലോകം, അവിടെ, ജപ്പാനിലെ ടോക്കിയോ നഗരത്തിൽ, കെൻജി കവാകാമി എന്നൊരു എഴുത്തുകാരനും കണ്ടുപിടുത്തക്കാരനും ജീവിച്ചിരുന്നു. അദ്ദേഹം നിത്യജീവിതത്തിലെ ചെറിയ ചെറിയ പ്രശ്നങ്ങൾക്കുള്ള പരിഹാരങ്ങൾ കണ്ടെത്താൻ ശ്രമിച്ചു, എന്നാൽ ആ കണ്ടുപിടുത്തങ്ങൾ എങ്ങനെയുണ്ടായിരിക്കണം? ഏതാണ്ട് ഉപകാരപ്രദമായ, എന്നാൽ പ്രായോഗികമായി തികച്ചും ഉപയോഗശൂന്യമായ ഉപകരണങ്ങൾ! ആ ഉപകരണങ്ങൾക്ക് അദ്ദേഹം നൽകിയ പേരാണ് ചിൻഡോഗു. (The strange art of useless tools, Chindogu)
മലയാളത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ, 'ചിൻ' (珍) എന്നാൽ വിചിത്രമായ എന്നും, 'ഡോഗു' (道具) എന്നാൽ ഉപകരണം എന്നുമാണ് അർത്ഥം. അതായത്, ചിൻഡോഗു എന്നാൽ 'വിചിത്രോപകരണം' അല്ലെങ്കിൽ കവാകാമി വിശേഷിപ്പിച്ചതുപോലെ 'ഉപയോഗശൂന്യതയുടെ കല' എന്നൊക്കെ പറയാം.
ചിൻഡോഗുവിന്റെ ഉത്ഭവം
തൊണ്ണൂറുകളിൽ, കെൻജി കവാകാമി, 'മെയിൽ ഓർഡർ ലൈഫ്' എന്നൊരു ജാപ്പനീസ് മാസികയുടെ എഡിറ്ററായി പ്രവർത്തിക്കുമ്പോഴാണ് ഈ ആശയം അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. ഉപഭോക്തൃ സംസ്കാരത്തിന്റെ അമിതവ്യാപനത്തോടും, എന്തിനും ഏതിനും ഒരു ഉൽപ്പന്നം വിപണിയിൽ ഇറക്കുന്നതിനോടുമുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രതിഷേധമായിരുന്നു ഈ ചിൻഡോഗു കണ്ടുപിടുത്തങ്ങൾ. ഇവ വിൽക്കാനുള്ളവയായിരുന്നില്ല, മറിച്ച്, ചിരിപ്പിക്കാനും, ചിന്തിപ്പിക്കാനും, ജീവിതത്തിലെ അനാവശ്യമായ സങ്കീർണ്ണതകളെ കളിയാക്കാനും വേണ്ടിയുള്ളതായിരുന്നു.
ചിൻഡോഗുവിന്റെ പത്ത് നിയമങ്ങൾ
ചിൻഡോഗു കേവലമൊരു തമാശയല്ല; അതിനൊരു തത്ത്വചിന്തയുണ്ട്. ഒരു ഉപകരണം യഥാർത്ഥ 'ചിൻഡോഗു' ആകണമെങ്കിൽ, ഇന്റർനാഷണൽ ചിൻഡോഗു സൊസൈറ്റി മുന്നോട്ട് വെച്ച പത്ത് നിയമങ്ങൾ പാലിക്കണം:
യഥാർത്ഥ ഉപയോഗത്തിന് ആകരുത്: ഈ ഉപകരണം ഏതാണ്ട് ഉപയോഗശൂന്യമായിരിക്കണം. നിങ്ങൾ അത് സ്ഥിരമായി ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ, അത് ഒരു സാധാരണ ഉൽപ്പന്നമായി!
അത് നിലനിൽക്കണം: വെറുമൊരു ആശയം പോരാ. ഉപകരണം ശരിക്കും നിർമ്മിക്കപ്പെടണം, കൈകൊണ്ട് തൊടാൻ കഴിയണം.
അരാജകത്വത്തിന്റെ ആത്മാവ് ഉണ്ടായിരിക്കണം: പ്രയോജനപരതയുടെയും സാംസ്കാരിക പ്രതീക്ഷകളുടെയും ചങ്ങലകളെ ചോദ്യം ചെയ്യാനുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യത്തെ ഇത് പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു.
നിത്യജീവിതത്തിനുള്ള ഉപകരണം: ഇത് ആർക്കും എളുപ്പത്തിൽ മനസ്സിലാക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒരു സാധാരണ പ്രശ്നത്തിന് പരിഹാരമാകാൻ ശ്രമിക്കണം.
വിൽക്കാൻ പാടില്ല: ചിൻഡോഗു ഒരു വിൽപനച്ചരക്കല്ല. വിൽക്കുകയോ വ്യാപാരം ചെയ്യുകയോ ചെയ്താൽ അതിന്റെ ആത്മാവ് നഷ്ടപ്പെടും.
തമാശ ലക്ഷ്യമാകരുത്: ഒരു പ്രശ്നം പരിഹരിക്കാനുള്ള ആത്മാർത്ഥമായ ശ്രമമായിരിക്കണം കണ്ടുപിടുത്തം. അതിലെ നർമ്മം ഒരു ഉപോൽപ്പന്നം മാത്രമാണ്.
പ്രചാരണമാകരുത്: ഇതൊരു രാഷ്ട്രീയപരമായോ, മറ്റ് കാരണങ്ങൾക്കായോ ഉള്ള പ്രസ്താവനയായി ഉപയോഗിക്കരുത്.
അപകീർത്തികരമാകരുത്: ലൈംഗികച്ചുവയുള്ളതോ, ക്രൂരമായതോ, മറ്റൊന്നിനെ അവഹേളിക്കുന്നതോ ആയ തമാശകൾ ചിൻഡോഗുവിൽ പാടില്ല.
പേറ്റന്റ് എടുക്കരുത്: ഇത് എല്ലാവർക്കും അവകാശപ്പെട്ടതാണ്. ഇതിന് പേറ്റന്റോ, പകർപ്പവകാശമോ നൽകാൻ പാടില്ല.
വിവേചനം പാടില്ല: ജാതി, മതം, ലിംഗം, പ്രായം, കഴിവ് എന്നിവയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ വിവേചനം കാണിക്കരുത്. എല്ലാവർക്കും ഒരേപോലെ (ഏതാണ്ട്) ഉപയോഗശൂന്യമായിരിക്കണം!
ചില ചിൻഡോഗു ഉദാഹരണങ്ങൾ
ചോപ്സ്റ്റിക് ഫാൻ: ചൂടുള്ള നൂഡിൽസ് കഴിക്കുമ്പോൾ അതിൽ കാറ്റ് വീശാൻ വേണ്ടി ചോപ്സ്റ്റിക്കിൽ ഘടിപ്പിച്ച ചെറിയ ഫാൻ. ഒരു കൈകൊണ്ട് ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നതിനേക്കാൾ വലിയ ബുദ്ധിമുട്ടാവും അത്.
ടിഷ്യൂ പേപ്പർ തൊപ്പി: ജലദോഷമുള്ളവർക്ക് പെട്ടെന്ന് ടിഷ്യൂ വലിച്ചെടുക്കാൻ വേണ്ടി തലയിൽ ധരിക്കുന്ന ഒരു ടോയ്ലറ്റ് റോൾ ഹോൾഡർ.
പൂച്ചകൾക്കുള്ള മോപ്പിംഗ് സ്ലിപ്പറുകൾ: വീടിനുള്ളിലൂടെ നടക്കുന്ന പൂച്ചയുടെ കാലിൽ ധരിപ്പിക്കുന്ന ചെറിയ മോപ്പ് സ്ലിപ്പറുകൾ. പൂച്ചയെക്കൊണ്ട് വീട് തുടപ്പിക്കാനുള്ള ശ്രമം!
ബട്ടർ സ്റ്റിക്ക്: പശയുടെ കുഴലുപോലെ ബട്ടർ അടങ്ങിയ ഒരു ഉപകരണം. ബ്രെഡിൽ പുരട്ടാൻ എളുപ്പമാണെങ്കിലും, വെണ്ണയുടെ തണുപ്പും ആകൃതിയും കാരണം അത് അത്ര പ്രായോഗികമാകില്ല.
സെൽഫി സ്റ്റിക്ക്: ഇത് ആദ്യം ചിൻഡോഗു ആയിട്ടാണ് കണ്ടിരുന്നത്. കൈയ്ക്ക് നീളം കൂട്ടാൻ വേണ്ടിയുള്ള 'എക്സ്റ്റെൻഡർ ഫോർക്കുകൾ.' എന്നാൽ കാലക്രമേണ ഇത് വലിയ വിജയമായി മാറി. അതുകൊണ്ട് തന്നെ ഒരു യഥാർത്ഥ ചിൻഡോഗു എന്ന പദവിയിൽ നിന്ന് ഇത് പുറത്തായി!
ചിൻഡോഗുവിന്റെ സന്ദേശം
ചിൻഡോഗു നമ്മളോട് ഒരു ചോദ്യം ചോദിക്കുന്നു: നമ്മൾ ഉണ്ടാക്കുന്ന ഉപകരണങ്ങൾ എന്തിനുവേണ്ടിയാണ്? എല്ലാം ലാഭത്തിനും കാര്യക്ഷമതയ്ക്കും വേണ്ടി മാത്രമാണോ? അല്ല! ചില കാര്യങ്ങൾ, അത് ഏതാണ്ട് ഉപയോഗശൂന്യമാണെങ്കിൽ പോലും, മനുഷ്യന്റെ സർഗ്ഗാത്മകതയുടെയും, സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെയും, ജീവിതത്തെ ലളിതമായി കാണാനുള്ള ആഗ്രഹത്തിന്റെയും പ്രതീകങ്ങളാണ്.
ഈ ലോകം മുഴുവൻ ലാഭത്തെയും, ഉൽപാദനക്ഷമതയെയും കുറിച്ച് സംസാരിക്കുമ്പോൾ, ചിൻഡോഗു പറയുന്നത്, 'പ്രവർത്തിക്കാത്തതിൽ ആനന്ദം കണ്ടെത്താനാണ്' എന്നാണ്. നമ്മുടെ ഭ്രാന്തമായ ആശയങ്ങളെ സ്നേഹിക്കാനുള്ള ഒരു ക്ഷണമാണത്. കെൻജി കവാകാമി ലോകത്തിന് നൽകിയ ഈ വിചിത്രമായ സമ്മാനം, ഇന്ന് ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ചിന്തകരെയും ഡിസൈനർമാരെയും പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നു. അത് കേവലം ഒരു ഉപകരണം മാത്രമല്ല, അമിതോപയോഗ സംസ്കാരത്തോടുള്ള നിശബ്ദമായ ഒരു വിപ്ലവം കൂടിയാണ്.